Nói ngọng có ảnh hưởng rất lớn đến khả năng giao tiếp, thuyết trình và tạo ấn tượng với người đối diện. Đặc biệt, trong môi trường học tập, làm việc chuyên nghiệp hoặc khi làm các nghề nghiệp liên quan đến giao tiếp như MC, giáo viên, bán hàng, tư vấn…
Bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, tác hại và cách khắc phục nói ngọng hiệu quả để giao tiếp chuyên nghiệp hơn.
Nói ngọng là gì?
Nói ngọng là hiện tượng phát âm sai hoặc không chuẩn các âm vị trong tiếng Việt. Những âm bị phát sai thường bị thay thế bằng âm khác hoặc không phát ra rõ ràng, khiến người nghe khó hiểu, gây hiểu nhầm nội dung hoặc làm giảm sự trôi chảy trong giao tiếp.
Ví dụ phổ biến:
- “L” nói thành “N”
- “S” nói thành “X”
- “Tr” nói thành “Ch”
Nguyên nhân dẫn đến nói ngọng
Nói ngọng là tình trạng khá phổ biến và có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Dù do thói quen, môi trường hay yếu tố sinh lý, việc nói ngọng ảnh hưởng không nhỏ đến sự tự tin và hiệu quả giao tiếp. Hiểu được nguyên nhân là bước đầu quan trọng để bạn bắt đầu hành trình khắc phục và cải thiện phát âm:
- Do thói quen từ nhỏ: Nhiều người do không được chỉnh sửa phát âm đúng từ bé, dẫn đến việc nói ngọng trở thành phản xạ tự nhiên.
- Ảnh hưởng vùng miền: Một số giọng địa phương có xu hướng phát âm khác biệt với giọng phổ thông. Khi giao tiếp rộng rãi hơn, sự khác biệt này dễ bị coi là “nói ngọng”.
- Cơ địa – cấu tạo khẩu hình miệng: Một số trường hợp nói ngọng là do lưỡi ngắn, răng mọc lệch, hàm hô… làm việc phát âm thiếu chính xác.
- Không để ý khi giao tiếp: Lười mở miệng, nói nhanh, hoặc thiếu tập trung khi nói cũng khiến phát âm sai, lâu dần thành thói quen khó sửa.
Nói ngọng gây ra ảnh hưởng như thế nào?
Đối với người bị tật nói ngọng – do bộ máy phát âm bị chứng co giật nặng – dẫn đến tình trạng mất đi khả năng giao tiếp, bị ám ảnh kèm theo nỗi sợ phải nói chuyện.
Việc nói ngọng không gây nguy hiểm nhưng lại ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống hàng ngày của người bị tật. Đây được xem là một nhược điểm khiến cho người bị tật nói ngọng gặp nhiều khó khăn cũng như mất đi nhiều cơ hội trong cuộc sống.
Bên cạnh đó, nói ngọng còn khiến người bệnh tự ti vì bị chê cười, thậm chí trầm cảm vì ngại giao tiếp, ám ảnh khi phải nói chuyện.
Cách khắc phục nói ngọng hiệu quả
Khắc phục nói ngọng không phải là điều quá khó, quan trọng là bạn có phương pháp đúng và sự kiên trì luyện tập. Bắt đầu từ việc nhận biết lỗi phát âm, luyện nói thường xuyên và cải thiện dần qua từng ngày, bạn sẽ thấy sự thay đổi rõ rệt. Bên cạnh đó, với sự hỗ trợ từ môi trường học phù hợp hoặc chuyên gia, việc nói cải thiện hoàn toàn nằm trong tầm tay. Cùng tìm hiểu chi tiết cách khắc phục nhé
Xác định lỗi phát âm thường gặp của bản thân
Ghi âm giọng nói khi bạn đọc 1 đoạn văn, thuyết trình hoặc nói chuyện thường ngày, sau đó nghe lại và xác định những âm bị nói sai. Đây là bước đầu tiên để điều chỉnh hiệu quả.
Luyện phát âm từng nhóm âm khó
Chia các âm thường bị ngọng thành nhóm để luyện tập dần, ví dụ:
- Nhóm âm “l – n”
- Nhóm âm “s – x”
- Nhóm âm “ch – tr”
Tập đọc to, chậm, rõ ràng từng từ, sau đó ghép thành câu. Bạn nên kết hợp thu âm – nghe lại – chỉnh sửa để theo dõi sự tiến bộ.
Tập khẩu hình miệng đúng
Phát âm chuẩn cần khẩu hình miệng đúng. Bạn có thể tập trước gương, quan sát cách miệng/lưỡi hoạt động khi phát âm, hoặc làm các bài tập đơn giản như:
- Đọc các âm tròn miệng như “oa, uô, ưa…”
- Bài tập thổi hơi, uốn lưỡi
Luyện nói với nội dung đa dạng
Không chỉ tập từ đơn lẻ, bạn nên luyện nói qua các bài văn, tin tức, nội dung thuyết trình ngắn… để giọng nói tự nhiên và đúng nhịp điệu hơn.
Tham gia khóa học phát âm chuẩn – sửa giọng nói chuyên nghiệp
Nếu bạn muốn khắc phục nói ngọng nhanh hơn, có hướng dẫn chi tiết và cá nhân hóa, các khóa học tại Trung tâm MC Roseway là lựa chọn lý tưởng.
Tại đây, bạn sẽ được:
- Xác định lỗi phát âm cá nhân
- Luyện giọng theo từng âm khó
- Kết hợp giao tiếp, thuyết trình và luyện giọng
- Tập phản xạ giao tiếp tự nhiên, rõ ràng, lôi cuốn
Đặc biệt, đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm trong đào tạo MC – thuyết trình sẽ giúp bạn vượt qua rào cản nói ngọng một cách nhẹ nhàng và hiệu quả.
Nói ngọng không phải là lỗi không thể sửa. Chỉ cần bạn xác định đúng nguyên nhân, luyện tập đều đặn và chọn môi trường phù hợp như Trung tâm đào tạo MC Roseway, bạn hoàn toàn có thể khắc phục và tự tin giao tiếp hơn mỗi ngày.
